Soru: Bir kamu kurumunda görev yapıyorum. 1600 ek göstergeden maaş alıyorum. Emekli müktesebim dörtte bir. Mal müdürlüğü ısrarla 2200 göstergeden kesinti yapıyor. Bu da aylığımdan 80 lira fazla kesinti demek. Bu doğru mu? Emekli olurken fazla bu kesinti dikkate alınır mı? Erdoğan ÖZTEMEL Cevap: 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun Ek 48’inci maddesinin 1’inci fıkrası hükmüne göre; memurların emekli keseneklerine esas aylık derece ve kademelerinin gösterge rakamlarına, almakta oldukları aylık ek göstergeleri eklenmek suretiyle bulunan toplan gösterge rakamı üstünden emekli keseneği kesilmektedir.
Emekliliğinize esas dörtte birin göstergesi 1500 olup, hak ettiğiniz aylık ek göstergesi 1600 olduğundan, toplam 3100 gösterge üstünden kesenek kesilmesi gerekir. Sorunuzdan, mal müdürlüğünün toplam 3700 gösterge üstünden kesenek kestiği anlaşılıyor. Verdiğiniz bilgiler doğruysa, mal müdürlüğünün yaptığı işlem yanlış. Yanlış kesenek size emeklilikte ilave hak kazandırmaz. Bu açıdan mal müdürlüğüne yazılı olarak başvurarak yanlışlığın düzeltilmesini talep edin. Şayet mal müdürlüğünün yanlış işlemede ısrar etmesi halinde, kurumunuzdan alacağınız hizmet belgenizle Sosyal Güvenlik Kurumu Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı’na yazılı olarak başvurarak, yanlışlığın düzeltilmesini isteyebilirsiniz. Ancak, kamuda hangi görevde olduğunuzu belirtmemişsiniz. Belki de maaş derecenize esas 1600 ek gösterge yanlış olabilir. Görev ve unvanınızı bildirirseniz daha net cevap verebiliriz.
Kıdem tazminatı fonunun işçiye getirdiği yeni hak bulunmuyor
Soru: 40 yıldır sağlık sektöründe müdür yardımcısı olarak çalışıyorum. Emekli olmak istiyorum ancak yeni kıdem tazminatı yasasının bizlere ne tür haklar sağlayacağını mümkünse öğrenmek istiyorum? Fatma ALTUN Cevap: Üzerinde çalışılan yasa tasarısına göre; kıdem tazminatı kurulacak. İşveren her ay kıdem tazminatı için işçi adına prim öder gibi fona para ödeyecek. İşçi emekli olurken kıdem tazminatını işveren yerine fondan alacak. İşçi ve işveren kesimi, yetkililer, kıdem tazminatı için aylık ne kadar ödeme yapılacağı üstünde pazarlık yapıyorlar. Bugün için bir yıl (12 aylık) çalışmaya karşılık en son alınan ücretin bir aylık tutarı kadar kıdem tazminatı ödeniyor. Bu tutar bugün işçi aylık ücretinin yüzde 8.34’üne karşılık geliyor. Fon kurulduğunda bu tutar azalacak. Yani kıdem tazminatı maalesef bir miktar düşecek. Bugün için üstünde durulan oran ‘yüzde 4’. Yani işveren ücretin yüzde 4’ü kadar her ay kıdem tazminatı ödemesi isteniyor. Bu oranla işçinin kıdem tazminatı yarıya yakın azalsa da çalışanların yüzde 100’ü kıdem tazminatı güvenceye kavuşacak. Çünkü bugün için çalışanların yüzde 8’i kıdem tazminatı alırken yüzde 82’si kıdem tazminatını alamıyor. Bunun dışında yasa ile çalışanlara sağlanan ilave bir hak yok.
Memurların emekli ikramiyesinin kaldırılması söz konusu değil
Soru: Kamuda çalışan biriyim. Emekliliğime bir yıl var. Konuşulanlara göre emeklilere ödenen ikramiyeler artık verilmeyecekmiş. Bu konuda bilgilendirmenizi istiyorum. Oğün VATANSEVER Cevap: Konuşulanlar kıdem tazminatıyla ilgili. Kıdem tazminatı fonu kurulacak. İşveren prim öder gibi fona para ödeyecek. İşçi emekli olurken kıdem tazminatını işverenden değil, fondan alacak. Rahat olun. Memurların emekli ikramiyesinin kaldırılması söz konusu değil.
Bir yıl içinde başvurana kesilen vergi iade edilecek
Soru: Bireysel emeklilik sistemi değiştirilecekmiş. Yeni usulde ayrılana ödenen paranın içindeki ana paradan vergi kesilmeyecekmiş. Vergi sadece faizden kesilecekmiş. Bu değişiklik bir haksızlığa son veren adaletli bir düzenleme. Ancak bireysel emeklilik sisteminden benim gibi kanun çıkmadan ayrılan ve ayrılma esnasında ödenen anapara ve faizin toplamından yüzde 15 Gelir Vergisi kesilenlerin günahı ne? Bizlerin mağduriyeti ne olacak? Bu kanunu referans göstererek dava açsak paramızı geri alabilir miyim? A.DEMİR Cevap: Bireysel emeklilik sisteminde önemli ve köklü değişiklikler yapan yasa tasarısı Meclis’te kabul edilerek yasalaştı. Cumhurbaşkanı’nın imzalayarak Resmi Gazete’de yayımlanması üstüne yürürlüğe girecek. Sorunuzda da belirttiğiniz gibi yeni yasa bireysel emeklilik sisteminde anapara üstünden Gelir Vergisi stopajı (kesintisi) saçmalığına son veriyor. Bundan sonra sistemden ayrılana ödenen paranın anapara kısmından vergi kesilmeyecek. Vergi sadece nemasından (getirisinden) kesilecek. Sizin gibi yasanın yayımlanmasından önce sistemden çıkan ve anaparasından vergi kesilerek mağdur edilenlerin mağduriyeti de vergi iadesi yoluyla giderilecek. Ancak bunun için yasanın yürürlüğe gireceği tarihten itibaren bir yıl içinde yazılı başvuru yapılması gerekiyor.
Ara vermeden prim öderseniz 58 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz
Soru: 30 Aralık 1963 doğumluyum. 30 Kasım 2006’dan 12 Haziran 2012’ye kadar Bağ-Kur’a isteğe bağlı olarak prim ödüyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Güldane YILDIRIM Cevap: Bağ-Kur’da yaş haddinden emekli olmak için, 15 yıl prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 30 Kasım 2021’e kadar ara vermeden prim ödeyerek, priminizi 15 yıla tamamlamanız şartıyla, 30 Aralık 2021’de emekli olabilirsiniz.
Engelli hakkıyla 18yılı dolduracağınız tarihteemekli olabilirsiniz
Soru: 27 Mayıs 1982 doğumluyum. İşitme engelliyim. Yüzde 40 raporum var. 13 Eylül 1999’da SKK’lı oldum. Vergi indirimi ve maluliyetim var. Ne zaman emekli olabilirim? Berna GÜL Cevap: Sizin gibi 6 Ağustos 2003 itibarıyla 3 yıldan fazla 6 yıldan az süredir sigortalı olan vergi indirim hakkı almış 3’üncü derece engelliler, 18 yıl sigorta ve 4080 gün prim şartların tabi bulunuyor. 4080 gün prim ödemiş olmanız (ara vermeden prim ödemişseniz prim şartını sağlıyorsunuz) şartıyla, 18 yıllık sigorta sürenizi dolduracağınız 13 Eylül 2017’de emekli olabilirsiniz.
Ekrem Sarısu - posta