Yıllarca Emekli Sandığı'na tabi çalışıp da iş hayatının
son döneminde SSK ya da BAĞ-KUR çatısına girenlere emekli maaşı veriliyor ama hiç ikramiye ödenmiyordu
'Son görev yeri Emekli Sandığı olmadığı' gerekçesiyle emekli ikramiyesini bir türlü alamayan bu kitlenin derdi 5 Haziran'da bitiyor. İşte iki örnek olay ve hukuki öyküsü
Son defa (en son çalıştığı işyeri itibarıyla) Emekli Sandığı'na tabi görevlerden emekliye ayrılmadığı için emekli ikramiyesi alamayanlara yargıdan müjdeli haber... Son defa Emekli Sandığı'na tabi görevden emekliye ayrılmadığı için emekli ikramiyesi alamayanlar, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının yürürlüğe girmesini beklemeden emekli ikramiyelerini alabilecek.
Bilindiği üzere 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 'Aylığı Bağlayacak Kurum' başlıklı 8. maddesine göre, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı gibi birden fazla sosyal güvenlik kurumuna pirm veya kesenek ödemiş olanların, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden emekli aylığı, son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre bağlanıyor.
Aynı Kanun'un 'Emekli İkramiyesi' başlıklı 12. maddesine göre de son defa Emekli Sandığı'na tabi görevlerden emekliye ayrılan ve kendilerine Kanun'un 8. maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara, Emekli Sandığı'na tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle geçen sürelerin toplamı üzerinden, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli ikramiyesi ödeniyordu.
Bir başka anlatımla, birden fazla sosyal güvenlik kurumuna tabi hizmeti olanlardan birleştirilmiş hizmet süreleri üzerinden Emekli sandığı tarafından emekli aylığı bağlananlara, Emekli Sandığı'na tabi çalışmalarının karşılığı olarak emekli ikramiyesi ödenebilmesi için, son defa Emekli Sandığı'na tabi görevden emekliye ayrılmış olmaları gerekiyordu.
Örneğin, 24 yıl Emekli Sandığı'na tabi olarak çalıştıktan sonra son bir yılda SSK veya Bağ-Kur'a tabi olarak çalışıp, bu kurumların sigortalısı iken emekli olanlara emekli ikramiyesi ödenmiyordu.
5 HAZİRAN'DA TAMAM
Anayasa Mahkemesi, 5.2.2009 günlü ve E:2005/40, K:2009/17 sayılı kararıyla, 2829 sayılı Kanunun 12. maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve emekli ikramiyesi ödenmesine engel olan 'Son defa T.C. Emekli Sandığı'na tabi görevlerden emekliye ayrılan ve...' ibaresini iptal etti.
Ancak yine aynı kararda, iptal hükmünün kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra yürürlüğe girmesine karar verildi.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı 5 Haziran 2009 tarih ve 27249 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre iptal kararı bir yıl sonra, yani 5 Haziran 2010 tarihinde yürürlüğe girecek.
DANIŞTAY'IN KARARI
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı 5 Haziran 2010 tarihinde yürürlüğe girecek olmakla birlikte, Danıştay konuya ilişkin devam eden uyuşmazlıklarla ilgili olarak uyuşmazlık konusu edilen işlemin yasal dayanağının kalmadığı görüşüyle, verdiği kararlarında iptal hükmünü dikkate alıyor.
Danıştay'a göre; Anayasa Mahkemesi kararı ile iptal hükmünün Resmi Gazete'de yayımlanmasında başlayarak bir yıl sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiş ise de Anayasa Mahkemesi'nce bir kanunun tümünün ya da belirli hükümlerinin Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edilmiş olduğu bilindiği halde eldeki davaların Anayasaya aykırılığı saptanmış olan kurallara göre görüşülüp çözümlenmesi, Anayasanın üstünlüğü prensibine ve hukuk devleti ilkesine aykırı düşeceği için uygun görülmez.
Başka bir anlatımla, Anayasa Mahkemesi'nin, iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi ileriye dönük olarak ertelemiş bulunması, öncelikle yasama organına aynı konuda, iptal kararının gerekçesine uygun olarak, yeni bir düzenleme için olanak tanımak ve ortada hukuki bir boşluk yaratmamak amacına yönelik olup, yargı mercilerinin bakmakta oldukları uyuşmazlıklarda hukuka ve Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edilmiş kuralları uygulaması ve uyuşmazlıkları bu kurallara göre çözümlemesi sonucunu doğurmaz.
Anayasa'nın 153. maddesine göre yasama, yürütme ve yargı organları için bağlayıcı olan Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu kararının, bu karardan önce açılmış bulunan ve henüz sonuçlanmamış olan tüm davalara uygulanması gerekmektedir...
BİR ÖRNEK OLAY
Emekli Sandığı'na tabi görev yapmakta iken müstafi (istifa etmiş) sayılan ve daha sonra SSK'ya tabi bir görevden 2829 sayılı Hizmet Birleştirme Kanunu hükümlerine göre emekli olan davacı, Emekli Sandığı'na tabi olarak geçen hizmet süreleri için tarafına emekli ikramiyesi önemesi için başvurmuş.
Emekli ikramiyesi talebi, son defa Emekli Sandığı'na tabi bir görevden emekliye ayrılmadığı gerekçesiyle reddedilmiş.
Başvurusunun reddi üzerine, talebinin reddine ilişkin işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı emekli ikramiyesinin ödenmesi istemiyle İdare Mahkemesinde dava açmış.
Ankara 8. İdare Mahkemesi, 2829 sayılı Kanun'un, son defa Emekli Sandığı'na tabi görevlerden emekli ayrılanlara emekli ikramiyesi ödeneceği yolundaki 12. maddesi hükmü karşısında, son defa Emekli Sandığı'na tabi görevden emekliye ayrılmamış olduğu için ikramiye ödenmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddetmiş.
Mahkeme kararının bozulması talebiyle yapılan temyiz başvurusu, Danıştay 11. Dairesi tarafından haklı bulunmuş, 3.6.2009 tarih ve E:2007/11075, K:2009/5494 sayılı Kararıyla, yukarıda belirttiğimiz gerekçedeki hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere İdare Mahkemesinin kararı oybirliğiyle bozulmuş...
BİR BAŞKA ÖRNEK OLAY
Yargıda hak aramada son aşama olan kararın düzeltilmesi talebi de emekli ikramiyesini alamamış olanların lehine.
Yine farklı sosyal güvenlik kurumlarına tabi hizmet süreleri birleştirilmek suretiyle emekliye ayrılan davacı tarafından, Emekli Sandığı'na tabi olarak geçen hizmet süresi için emekli ikramiyesi ödenmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı, son defa Sandığa tabi bir görevden emekliye ayrılmadığı gerekçesiyle reddeden Ankara 5. İdare Mahkemesi kararını onayan Danıştay 11. Dairesi'nin kararının düzeltilmesine ilişkin talep de, yine Danıştay 11. Dairesi'nin 10.7.2009 tarih ve E:2007/8909, K:2009/7386 sayılı kararı ile kabul edilmiş ve yazımızda yer verdiğimiz aynı gerekçe ile emekli ikramiyesinin ödenmesi yönünde yeniden karar verilmek üzere mahkemenin kararı oybirliğiyle bozulmuştur.
Metin Taş-Sezgin Özcan