Soru: 14 Şubat 1962 doğumluyum. 9 Haziran 1980’de SSK’lı oldum. 2864 gün prim ödedim. 15 Eylül 1993’ten beri Emekli Sandığı’na bağlı çalışıyorum. 20 ay üzerinden askerlik borçlanmamı yaptım. Emeklilik için hizmet birleştirmesi yapılabilir mi? Bana maliyet çıkar mı? Derecemde değişiklik olur mu? Abbas BAYTATLI Cevap: Memuriyetten önce geçen sigortalı çalışma sürelerinizin, zorunlu olarak birleştirilmesi ve 5434 sayılı Kanun’un Ek 18’inci maddesine göre; emeklilik keseneğine esas aylığınızda değerlendirilmesi gerekmektedir. Siz bildirmeseniz de ileride Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından SSK’lı çalışmanız tespit edildiğinde, res’en birleştirme ve intibak işleminiz yapılacak ve intibak farkınızdan dolayı tarafınıza borç çıkarılarak, kesenek farkları gecikme faizi ile birlikte tarafınızdan tahsil edilecektir. Birleştirmenin intibakınıza faydası olacaktır. Eğitim durunuzu belirtmemişsiniz.
Sorunuzdan lise mezunu olduğunuzu anlıyoruz. Bu nedenle birleştirme sonrası emeklilik intibakınız 3’üncü dereceye yükselir ve son altı yıl siciliniz olumlu ise tarafınıza 657 sayılı Kanun’un 37’nci maddesi de uygulanırsa, emeklilikte 2’nci dereceye kadar ulaşabilirsiniz. Ancak ek göstergenizi emeklilikte kadro derecenizden şu anda da 4’üncü dereceden almaya devam edersiniz. Bu durumda, 15 Ağustos 2011’de emekliye ayrılırsanız emekli aylığınızın 3’üncü derece, artı 650 ek göstergeden bağlandığını da varsayarsak, tarafınıza 938.57 TL emekli aylığı, 37.54 TL yüzde 4 ek ödeme (vergi iadesi yerine verilen) ve memuriyette geçen 17 tam yılınıza karşılık 21.128 TL emekli ikramiyesi ödenecektir. Bir ay daha çalışarak memuriyet hizmetinizi 18 yıla tamamlarsanız, emekli ikramiyesi tutarınız 22.394 TL olur.
Yaşı bekleyenlerin bir defaya mahsus emekli edilmesi söz konusu değil
Soru: 3 Eylül 1972 doğumluyum. 13 Ekim 1986’da SSK’lı oldum. 49 gün prim ödedim. 26 Haziran 1996’da kamu kurumunda daimi işçi kadrosuna geçtim. 5150 gün prim yatırdım. Ne zaman emekli olabilirim? Yaşı beklemem gerekir mi? Prim sayısını doldurup yaş bekleyenlere bir defaya mahsus emeklilik hakkı verilecek diye duydum. Bu doğru mu? 1986’dan 1996’ya kadar sigortasız çalıştım. Ocak 2005’te doğum yaptım. Bunların avantajı olur mu? ZEYNEP Cevap: 20 yıl sigorta, 5150 gün prim ve 43 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 2015’te emekli olabilirsiniz. Maalesef duyumunuz doğru değil. Prim şartını yerine getiren ve emeklilik için yaşı bekleyenlerin bir defaya mahsus emekli edilmelerine ilişkin bir çalışma yok. Duyumunuz, Haziran ayındaki genel seçimler öncesi ortada dolaşan söylentiden başka birşey değil. 1999’dan beri çıkarılan yasalara baktığımızda, emekliliği kolaylaştıran değil, aksine emekli olmayı zorlaştıran düzenlemeler yapıldığını görüyoruz. Erken emeklilikle ilgili yasa çıkması çok zor. Gerek 1986’dan 1996’ya kadar sigortasız çalışmalarınız için dava açıp günlerinizi yargı yoluyla kazansanız, gerekse doğum borçlanması yapsanız bile bu işlemler, prim sayınızı artırır. Ancak emekli olacağınız tarihi değiştirmez. Prim ödemeniz de yeterli olduğuna göre; ne mahkeme peşinde koşmanıza ne de doğum borçlanması yaparak ciddi bir ödeme yapmanıza gerek yok.
Kıdem tazminatında zaman aşımı süresi 10 yıldır
Soru: Babam 1 yıl önce emekli olduğunda kıdem tazminatını işyerinden almadı. Şimdi almak istiyoruz. Ne gibi bir yol izlememiz gerekir? Koray KARADENİZ Cevap: Babanız, emekli olduğunda alamadığı kıdem tazminatının ödenmesi için işverene noterden bir ihtar çeksin. İhtarda belirteceği süre içinde kıdem tazminatı ödenmezse, İş Mahkemesi’ne dava açabilir. Kıdem tazminatında zamanaşımı süresi 10 yıl olduğundan süre olarak sorun yok.
Ödediğiniz primi devlete satamazsınız
Soru: SSK prim parası devlete satılabiliyor mu? Satılırsa bir daha giriş yapılabiliyor mu? SONER Cevap: Ödenen primlerin devlete satılması gibi bir uygulama bulunmuyor. Ancak, emekli olunacak yaşı doldurmasına rağmen, emekli olacak kadar primi olmayanlar, talep etmeleri halinde ödedikleri primi ‘toptan ödeme’ adı altında geri alabiliyorlar. Prim ödemeseniz de 44 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz Soru: 1970 doğumluyum. Şubat 1988’de SSK’lı oldum. 5907 gün primim var. Hangi tarihte emekli olabilirim? ? MUKADDES Cevap: 20 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 44 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 2014’te emekli olabilirsiniz.
Haber vermeden işten ayrılan işverene ihbar tazminatı öder
Soru: İşbaşı yaptığım firmada 8 ayım doldu. İşten ayrılmak istiyorum. Bildiğim kadarıyla, İş Kanunu’na göre 6 aydan fazla çalışanların bildirimden itibaren 1 ay çalışması gerekiyor. Bu 1 aylık süreci doldurmadan çıkarsam yaptırımı neler olur? SERKAN Cevap: 6 aydan 1.5 yıla kadar çalışma süresi olanın ihbar önel süresi ‘4 haftadır’. İşten ayrılacağınız tarihten en az 4 hafta önce, işten ayrılacağınızı işverene bildirmeniz gerekir. Şayet ihbar önelinde bulunmadan işten ayrılırsanız, işverene 4 haftalık ücretiniz tutarında ‘ihbar tazminatı’ ödemeniz gerekir.
Ekrem Sarısu