Gerek 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve gerekse diğer personel kanunları gereğince kamuda çalışanlara bazı hallerde ücretsiz-aylıksız izin verilebilmektedir. Bu süre ücret-aylık alamayanların prim/kesenek kesintisi de olamayacağından emekliliklerinin hesaplanmasında dikkate alınmamaktadır.
Ancak, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince bu sürenin primini/keseneğini çalışanın kendisinin ödemesi imkanı da vardır. Bu konuyu düzenleyen 5434 sayılı kanunun 1.7.2003 gün ve 25155 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 25.6.2003 tarih ve 4905 sayılı kanunla değişik Ek 72nci maddesine göre;
Personel mevzuatına göre aylıksız izinli sayılanlardan aylıksız izinli olarak geçen sürelere ilişkin kesenek ve karşılıklarını istekleri halinde her ay veya 102nci maddede yazılı süreler içinde başvurmaları ve başvuru tarihindeki katsayılar ve emekli keseneğine esas aylığın hesabına ait diğer unsurlar ile kesenek ve karşılık oranları esas alınmak suretiyle hesaplanacak kesenek ve karşılıklarını aynı süreler içinde defaten ödemeleri halinde aylıksız geçen izin süreleri emeklilik yönünden eski derecelerinde değerlendirilir.
Madde metninde belirtilen 102nci madde ise hizmetlerin ihyası ile ilgili madde olup her iki madde birlikte değerlendirildiğinde,
A- Ücretsiz-aylıksız izinli sayılanlar isterlerse aylıksız izinde bulundukları sürenin emekli keseneği ve kurum karşılığını kendileri her ayın 14üne kadar T.C. Emekli Sandığının T.C. Ziraat Bankasındaki hesabına yatırabileceklerdir. (Pek tercih edilmez.)
B- 1-Halen T.C. Emekli Sandığına kesenek/prim ödeyenlerden 4905 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 1.7.2003 tarihinden önce kurumlarınca herhangi bir nedenle ücretsiz-aylıksız izinli sayılan ancak, kanuni süresi içerisinde emekli keseneği ve kurum karşılığını yatırmamış olanlardan,
2- Kanunun yürürlük tarihi olan 1.7.2003 gününden sonra aylıksız izin alanlardan ödemelerini zamanında yatırmayanlardan,
İsteyenler,
İstekleri ile emekliye ayrılacak olanların istek tarihinden en az altı ay önce,
Kurumlarınca resen (malullük, yaş haddi dahil) emekliye ayrılacak olanlarla, ölenlerin görevleri ile ilgilerinin kesildiği tarihten itibaren en geç altı ay içinde,
Kendileri veya dul ve yetimleri tarafından Aylıksız İzin Başvurusu ve Bilgi Formunu (www.emekli.gov.trde var) doldurarak, T.C. Emekli Sandığına göndermeleri halinde bu süreleri ödeme hakları vardır. Ancak, doğum nedeniyle ücretsiz-aylıksız izin kullanan kadınların izin süreleri, doğum sonrası kullanılan 8 haftalık raporlarının bitiminden itibaren başlayarak bu tarihten itibaren bir (1) yılın sonunda sona ermesi gerekmektedir. Bir (1) yılın dolumundan sonra geçen aylıksız izin süresinin borçlandırılarak fiili hizmetten sayılması mümkün değildir.
Yurtdışında çalışanlar
Öncelikle Zaman Gazetesi aracılığıyla sunduğunuz bu hizmete çok teşekkür ederim. Ben 7 yıldır yurtdışında (3 yıl Nijerya, 4 yıl Kazakistan) Türk okullarında öğretmenlik yapıyorum ve bulunduğumuz bu ülkelerde benim gibi epey sayıda öğretmen var. Biz bir süre sonra Türkiyeye döneceğiz ve benim sorum Türkiyeye döndüğümüzde MEB veya özel sektörde çalışmaya başladığımızda yurtdışındaki ödenmemiş veya başlanmamış sigortaları nasıl telafi edebiliriz? Ercan Şenişçi-Kazakistan
Muhterem hocam, yurtdışında çalışan özellikle Türkiye ile sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkelerde çalışanların en büyük sorunu bu çalışma sürelerini borçlanabilmektir. Ancak bu konu ile ilgili olarak halen uygulamada olan 3201 sayılı Yurtdışı Hizmetlerinin Borçlanılması ile ilgili bir kanun sizlere fayda sağlamaktadır. Kanunun 3üncü maddesi gereğince ister şimdi ister yurda dönünce bu sürelerin karşılığını günlüğü 2 (iki) dolar olarak ödeyerek hizmetinize saydırabilirsiniz. Tavsiyem oradan gelirken Türk Konsolosluğundan onaylatacağınız bir hizmet (çalışma) belgesi almanızdır.
Bağ-Kur ve çeyiz parası
Eşim Bağ-Kurdan çeyiz parasını almak istediğinde böyle uygulamaları olmadığını söylediler. Dilekçe ile başvurmak istiyoruz; ama hangi kanun maddesine dayanarak böyle bir talepte bulunacağımızı bilmiyoruz. Bu konuda yardımcı olabilirseniz sevinirim. Recep Çelikkan
Muhterem okurum, dul veya yetim aylığı alanların evlenmeleri halinde aldıkları aylığın belli miktarının toplu olarak verilmesine kamuoyunda çeyiz parası adı verilmektedir. Çeyiz parası uygulaması T.C. Emekli Sandığı ile SSKda var olup Bağ-Kurun bu tür bir uygulaması yoktur. SSK sadece yetim aylığı alan kıza 12 aylığını vermekte olup T.C. Emekli Sandığı dul kadına, yetim kıza ve ölenin anasına evlenmesi halinde 12 aylık tutarında çeyiz parası vermektedir.